Dnia 30 listopada 2020r. weszła w życie przygotowana w Ministerstwie Sprawiedliwości tzw. ustawa „antyprzemocowa”. Ustawa zapewnia większą ochronę dla ofiar przemocy domowej. Nowe rozwiązania umożliwią szybką reakcję Policji na przemoc, poprzez zobowiązanie sprawcy do natychmiastowego opuszczenia mieszkania. Sprawca dostanie również zakaz zbliżania się do domostwa. Sankcje natychmiast wyegzekwuje Policja, a sądy w błyskawicznym trybie zajmą się sprawą.
Dzięki nowym rozwiązaniom pomoc szybko dotrze do potrzebujących, a nie po kilku tygodniach lub miesiącach, jak zdarzało się dotychczas w sprawach cywilnych rozstrzyganych na drodze sądowej. Ustawa antyprzemocowa pozwoli uniknąć sytuacji, w których ofiary przemocy są zmuszone do życia pod jednym dachem z oprawcą lub muszą szukać schronienia poza własnym domem.
Nakaz opuszczenia mieszkania
Policja dostała zupełnie nowe uprawnienie. Funkcjonariusz podczas interwencji oceni, czy osoba stosując przemoc fizyczną stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia domowników. Jeśli uzna, że istnieje takie ryzyko, to wyda nakaz natychmiastowego opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy. Sprawca będzie mógł zabrać z mieszkania niezbędne rzeczy.
Nakaz będzie egzekwowany – łącznie z możliwością użycia środków przymusu – bez względu na ewentualne twierdzenie sprawcy, że nie ma dokąd się wyprowadzić. W tej sytuacji będzie możliwa „eksmisja na bruk”. Nie dojdzie do wyrzucenia na ulicę. Policjant wskaże placówki zapewniające miejsca noclegowe, np. schronisko dla bezdomnych.
Zakaz zbliżania się do mieszkania
Wobec sprawcy przemocy policjant będzie mógł również wydać zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Policja będzie też zobowiązana do regularnego sprawdzania, czy sprawca przemocy stosuje się do nałożonych na niego sankcji. Jeśli złamie zakaz, Policja może zastosować środki przymusu, by wyegzekwować nałożone zobowiązanie. Poza tym sprawca przemocy narazi się na zastosowanie wobec niego kary aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny. Te same zasady dotyczą egzekwowania nakazu opuszczenia mieszkania.
Wydany przez Policję nakaz opuszczenia mieszkania i zakaz zbliżania się do mieszkania oraz jego bezpośredniego otoczenia obowiązuje przez okres dwóch tygodni. Na wniosek osoby dotkniętej przemocą Sąd może ten okres przedłużyć.
Kontrola przez Sąd
Przepisy przewidują kontrolę sądową nad stosowaniem nowych rozwiązań, aby zapobiec nadużyciom. Sąd może w uzasadnionych przypadkach uwzględnić zażalenie sprawcy przemocy i uchylić nakaz lub zakaz.
Szybsza procedura.
Pisma procesowe będą mogły być doręczane nie tylko przez pocztę, ale również za pośrednictwem policji. W niektórych sytuacjach sąd będzie miał 3 dni na rozpatrzenie wniosku ofiary przemocy. Natomiast samą sprawę będzie musiał rozpoznać w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku.
Co najważniejsze, orzeczenia sądu zobowiązujące sprawcę przemocy do opuszczenia mieszkania oraz zakazu zbliżania się do mieszkania będą natychmiast wykonywane z chwilą ich ogłoszenia.
Dużym ułatwieniem jest to, że osoby domagające się zastosowania takich środków będą zwolnione z kosztów sądowych. Dla wielu poniesienie wydatków związanych ze sprawą sądową było przyczyną, że nie decydowano się na pozew. Ofiary będą też mogły uzyskać pomoc psychologiczną lub wsparcie i leczenie w zakresie uzależnień, które są główną przyczyną przemocy domowej.