Czym jest władza rodzicielska?
Na podstawie norm prawnych zawartych w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym władzę rodzicielską definiuje się jako wszystkie obowiązki i uprawnienia rodziców względem dziecka, które mają na celu właściwe wykonywanie opieki nad dzieckiem i jego majątkiem. Naczelnym kryterium i celem przyświecającym tej władzy jest dobro dziecka.
Władza rodzicielska wynika z bycia rodzicem i powstaje z chwilą urodzenia się dziecka. Trwa do uzyskania pełnoletniości chyba, że zostanie ona ograniczona lub odebrana.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej
Może do niej dojść w sytuacjach szczególnych, gdy zagrożone jest dobro dziecka. Dochodzi wtedy do ingerencji sądu, który może władzę rodzicielską: ograniczyć, zawiesić lub pozbawić jej rodziców. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić nie tylko wtedy gdy zagrożone jest dobro dziecka ale również w sytuacji życia rodziców w rozłączeniu czyli gdy razem nie mieszkają. W tym artykule omawiamy pierwszy przypadek.
Zagrożenie dobra dziecka zostało wskazane w art. 109 KRO jako podstawa ograniczenia władzy rodzicielskiej. Sąd może interpretować tą przesłankę elastycznie, ze względu na różnorodność możliwych zaniedbań. Dla wydania odpowiedniego zarządzenia nie ma znaczenia czy zaniedbanie było zawinione czy nie. Ustawodawca postanowił skonstruować bowiem ten przepis jako ochronę dziecka, a nie karanie rodziców.
Ograniczając władzę rodzicielską sąd może jednorazowo lub trwale:
- Powierzyć obowiązek zarządzania majątkiem dziecka kuratorowi.
- Zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub innym wskazanym instytucjom/ osobom.
- Wskazać jakich czynności rodzice nie mogą wykonywać bez zgody sądu np. zmiana szkoły, zmiana miejsca pobytu.
- Poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej nadzorowi kuratora.
- Zobowiązać rodziców do określonych czynności np. pracy z asystentem rodziny, skierować do specjalisty z dziedziny terapii rodzinnej.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej ze względu na dobro dziecka może dotyczyć obojga lub jednego z rodziców. Cechą charakterystyczną tego zabiegu jest jednak fakt, że rodzice nie tracą władzy rodzicielskiej, a jest ona jedynie ograniczana. Mogą oni cały czas interesować się dzieckiem i zgłaszać do sądu wszelkie dostrzeżone uchybienia.