1 stycznia 2023 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy — Kodeks cywilny oraz ustawy — Prawo prywatne międzynarodowe. Przepisy te wdrażają do polskiego porządku prawnego przepisy tzw. Dyrektywy Omnibus i mają one poprawić sytuację konsumentów przy zawieraniu umów z przedsiębiorcami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych, a także umów sprzedaży zawartych między sprzedawcą a konsumentem.
Nowe przepisy.
Głównymi zmianami w prawach konsumenta jest wyłączenie stosowania przepisów Kodeksu cywilnego o rękojmi do umów zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami i przeniesienie tych przepisów do ustawy o Prawach Konsumenta. W tej ustawie pojawił się cały nowy rozdział pt. Rękojmia i gwarancja konsumencka i teraz to na podstawie tych przepisów możemy reklamować towary zakupione w sklepach stacjonarnych lub w internecie.
Zgodność towaru z umową.
Nowością jest także to, że z przepisów znika pojęcie wady towaru, które zostało zastąpione pojęciem niezgodności towaru z umową. Towar jest zgodny z umową wtedy, gdy w szczególności zgodny z umową pozostaje jego opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność. Ponadto towar musi być także przydatny do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi. O celu tym nabywca może poinformować najpóźniej w chwili zawarcia umowy, a jeśli sprzedawca nie zgłosi zastrzeżeń, to uznaje się, że zaakceptował ten szczególny cel. Z kolei sprzedawca nie będzie odpowiadał za niezgodność towaru z umową, jeśli wyraźnie poinformuje konsumenta, że dana cecha towaru odbiega od wymogów, a konsument ten fakt zaakceptuje.
Prawa konsumenta z tytułu niezgodności towaru z umową.
Nowe przepisy wprowadziły „hierarchię” środków ochrony konsumenta — w pierwszej kolejności będzie on miał prawo domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową przez jego naprawę lub wymianę, a dopiero w dalszej kolejności, o ile naprawa czy też wymiana okażą się m.in. nieopłacalne bądź niemożliwe, konsument będzie mógł skorzystać z kolejnych uprawnień, tzn. żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.
Ponadto nowe przepisy wprowadzają zasadę domniemania istotności wady reklamowanego towaru. Zarówno dotychczasowe przepisy, jak i te nowe mówią, że sprzedawca nie ma obowiązku odstąpienia od umowy, jeśli wada towaru jest nieistotna. Różnica polega na tym, że w poprzednim stanie prawnym to konsumenci musieli wykazać, że wada jest istotna, a od stycznia to sprzedawca będzie musiał udowodnić, że wada jest nieistotna.
Wydłużenie ochrony.
Ochrona konsumentów została dodatkowo wzmocniona poprzez wydłużenie pewnych bardzo istotnych dla kupujących okresów. Przedsiębiorca nadal ponosi odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu dwóch lat od chwili jego dostarczenia. Jednakże od 1 stycznia 2023 r. konsumenci będą mieli aż 6 lat na dochodzenie opisanych wyżej roszczeń z tytułu rękojmi (wcześniej był to jedynie rok czasu od dnia stwierdzenia wady). Wydłużony z roku do dwóch lat od chwili dostarczenia towaru został także okres domniemania, że brak zgodności towaru z umową istniał w chwili jego dostarczenia. Wzmacnia to pozycję konsumenta w sporze ze sprzedawcą, gdyż to sprzedawca będzie musiał obalić to domniemanie, tj. wykazać, że towar stał się niezgodny z umową już po jego dostarczeniu konsumentowi, np. wskutek jego wadliwego użytkowania. Ponadto skrócony został okres, w którym sprzedawca musi udzielić odpowiedzi na złożoną reklamację. Wcześniej było to 30 dni, podczas gdy aktualnie jest to jedynie 14 dni. Jeśli sprzedawca w tym okresie nie złoży odpowiedzi na reklamację, to traktuje się brak odpowiedzi za uznanie reklamacji za uzasadnioną.
Nowe przepisy są bardzo korzystne dla konsumentów i dodatkowo wzmacniają ich ochronę w relacjach z przedsiębiorcami.