Notariusz ma możliwość – w związku z dokonywaną w jego kancelarii czynnością – przyjąć na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe albo dokumenty prywatne w celu wydania ich osobie wskazanej przy złożeniu depozytu lub jej następcy prawnemu. Depozyt notarialny jest jedną z najbezpieczniejszych form zapewniających ochronę czynności prawnych, a zyskuje jeszcze bardziej na znaczeniu w obrocie nieruchomościami.
Przeniesienie własności nieruchomości następuje w dniu podpisania aktu notarialnego, np. umowy sprzedaży. Z tą chwilą sprzedający przestaje być właścicielem nieruchomości. Z reguły strony umawiają się, że zapłata ceny nastąpi w określonym terminie po zawarciu aktu notarialnego. W konsekwencji sprzedający często ma obawy, czy kupujący rzeczywiście zapłaci należność, ponieważ nie ma takiej gwarancji. W tym przypadku optymalnym rozwiązaniem może okazać się złożenie pieniędzy na poczet transakcji w depozycie u notariusza.
Sprzedający zyskuje pewność, że druga strona transakcji posiada fundusze konieczne na zapłatę ustalonej ceny sprzedaży, ponieważ uprzednio przelała je na rachunek bankowy kancelarii notarialnej. Co więcej, dostaje gwarancję rozliczenia po podpisaniu aktu notarialnego. Warto podkreślić, że depozyt chroni nie tylko sprzedającego, ale obie strony transakcji. Zdeponowanie pieniędzy u notariusza zwalnia kupującego z konieczności przelania drugiej stronie należności jeszcze przed zawarciem umowy przenoszącej własność i daje mu pewność, że notariusz dokona tego przelewu na rzecz sprzedającego dopiero po podpisaniu aktu notarialnego. Dodatkowo kupujący może być spokojny, że otrzyma środki z powrotem z depozytu notarialnego, jeżeli do podpisania aktu przeniesienia własności nie dojdzie.
Z depozytu u notariusza można skorzystać nawet wtedy, gdy sprzedawana nieruchomość jest obciążona kredytem sprzedającego. W takiej sytuacji notariusz przelewa część kwoty należnej sprzedającemu bezpośrednio do banku, który udzielił mu kredytu. W konsekwencji kupujący ma pewność spłaty tego zadłużenia i tym samym gwarancję wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej prowadzonej dla zakupywanej działki czy mieszkania.
Depozyt notarialny stanowi bezpieczne rozwiązanie nie tylko przy umowach sprzedaży. Można z niego skorzystać między innymi także przy umowach o podział majątku wspólnego, dział spadku czy zniesienie współwłasności – dla zabezpieczenia uiszczenia spłaty. Skorzystanie z depozytu u notariusza eliminuje także ryzyko zapłaty fałszywymi banknotami. Zapłata ceny przy użyciu depozytu notarialnego odbywa się bowiem całkowicie bezgotówkowo, notariusz nie przechowuje gotówki.
Podsumowując, trzeba podkreślić funkcję gwarancyjną depozytu notarialnego, stanowiącego najbezpieczniejszą formę przechowywania pieniędzy, które mają trafić w ręce jednej ze stron transakcji.