Czym jest fundacja rodzinna?
Ustawą z dnia 26 stycznia 2023 r. wprowadzono do polskiego prawa fundację rodzinną. Nowa instytucja ma wspierać wielopokoleniową sukcesję i zapewniać kontynuację działalności rodzinnych przedsiębiorstw po śmierci spadkodawcy. Ma również pomóc rodzinom w zarządzaniu majątkiem oraz zabezpieczaniu go przed ewentualną sprzedażą osobom trzecim (ochrona majątku rodzinnego). Pomaga w trudnych sytuacjach, tj. gdy nie wszyscy członkowie rodziny chcą prowadzić dalszą działalność gospodarczą. Fundacja umożliwi także inwestowanie zgromadzonych środków, zamiast jedynie ich dzielenie między członków rodziny. Jeśli chodzi o podatki, fundacja będzie korzystać z wielu ulg podatkowych, mimo że formalnie będzie podlegać CIT.
Założenie fundacji.
Każda fundacja rodzinna będzie miała osobowość prawną i siedzibę w Polsce. Można ją założyć poprzez akt notarialny lub testament. Gdy jest w fazie „organizacji”, fundacja może zarządzać majątkiem i brać udział w różnych transakcjach prawnych. Status osoby prawnej uzyskuje po wpisaniu do rejestru fundacji rodzinnych.
W ramach tworzenia fundacji rodzinnej, do obowiązków fundatora należeć będzie ustalenie statutu fundacji, który powinien określać podstawowe kwestie z nią związane, czyli np. nazwę, siedzibę, cel utworzenia czy też beneficjentów fundacji wraz z zakresem przysługujących im uprawnień. Dodatkowo statut będzie określał czas trwania fundacji, wartość funduszu założycielskiego (który musi być nie niższy niż 100.000 zł) oraz zasady powoływania, odwoływania oraz prawa i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej.
Fundacja rodzinna i jej beneficjenci.
Każdorazowo beneficjenci fundacji rodzinnej powinni zostać określani w akcie założycielskim takiej fundacji wraz z wylistowaniem ich uprawnień. Status beneficjenta fundacji rodzinnej będzie mógł zostać przyznany nie tylko osobom fizycznym (w założeniu powiązanych z fundatorem), ale również i organizacjom pozarządowym, które są zaangażowane w prowadzenie działalności pożytku publicznego. Dodatkowo, jako beneficjent fundacji rodzinnej wskazany będzie mógł zostać również i sam fundator.
Fundacja rodzinna a zachowek
Ustawa o fundacji rodzinnej swoimi przepisami wprowadzi również nowe przepisy prawa spadkowego, odnoszące się bezpośrednio do instytucji zachowku. W ramach nowych przepisów, ustawa przewiduje m.in. możliwość formalnego zrzeczenia się zachowku przez uprawnionych jeszcze przed otwarciem testamentu, rozłożenia go na raty, obniżenia jego wysokości czy też odroczenia terminu jego płatności. Co istotne, świadczenia wypłacone przez fundację na rzecz uprawnionych, będą zmniejszały wysokość należnego zachowku.