Potocznie wykonywanie pracy oznacza robienie czegoś dla kogoś w ramach wolontariatu lub odpłatnie. Nie ma znaczenia czy pracujemy na umowę zlecenie, dzieło, umowę o pracę czy na czarno. W prawie jest inaczej. Pojęcie pracy zostało uregulowane w art. 22 § 1 Kodeksu pracy.
„Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.”
Ponadto istnieją kryteria, które odróżniają stosunek pracy (zawarty na podstawie umowy o pracę) od stosunków cywilnoprawnych (umowa zlecenie, umowa o dzieło itp.). Te kryteria to: kierownictwo pracodawcy, wymóg osobistego świadczenia pracy, ryzyko pracodawcy, bezwarunkowa odpłatność świadczenia pracy. W poniższym artykule krótko omówimy sytuacje, w której wiemy już, że będziemy mówić o podejmowaniu pracy w kodeksowym ujęciu umowy o pracę. Jakie są rodzaje umów o pracę? Kiedy stosować który? Czy są jakieś ograniczenia w wyborze rodzaju umowy?
Umowa o pracę na okres próbny
Często jest to pierwszy z proponowanych przez pracodawcę rodzajów umów. Nie jest to zaskoczeniem biorąc pod uwagę, że ma ona obustronnie służyć stronom umowy. Jej zadaniem jest pozwolenie na ocenienie przez pracodawcę przydatności pracownika, ale i pracownikowi ocenę warunków zatrudnienia.
Umowa na okres próbny może być zawarta na okres do 3 miesięcy, po tym okresie ulega rozwiązaniu. Zawarcie kolejnej umowy na okres próbny między tymi samymi stronami jest możliwe tylko wtedy, gdy dotyczy innego rodzaju pracy lub innego stanowiska.
Umowa o pracę na czas określony
Przy tego rodzaju umowie niezbędne jest określenie końcowego terminu jej obowiązywania. Umowa ta rozwiązuje się z mocy prawa po okresie, na który została zawarta. Łączny okres zatrudnienia na jej podstawie nie może przekroczyć 33 miesięcy, a łączna liczba zawartych umów na czas określony nie może przekraczać trzech.
Odmianą tej umowy jest umowa na zastępstwo. Zawiera się ją na czas usprawiedliwionej nieobecności pracownika zastępowanego. Ulega ona rozwiązaniu z momentem powrotu do pracy pracownika zastępowanego.
Umowa o pracę na czas nieokreślony
Jest to umowa bezterminowa, która jest jednocześnie najbardziej korzystna dla pracownika. Ta podstawa zatrudnienia daje największą ochronę trwałości stosunku pracy.
Zawierana jest wtedy, gdy stronie wyraźnie to ustaliły lub gdy wynika to z okoliczności. Może być wypowiedziana tylko z ważnych powodów.
Spółdzielcza umowa o pracę
Jest to rodzaj bezpośrednio związany z członkostwem w spółdzielni pracy i wygasa z ustaniem członkostwa. Sytuację reguluje Prawo spółdzielcze i przepisy Kodeksu pracy. Stosunek ten składa się z trzech elementów (pracowniczego, majątkowego i organizacyjnego). Wypowiedzenie takiej umowy nie jest możliwe z wyjątkiem przypadków wskazanych w ustawie.