Często celem załatwienia różnych spraw chcemy skorzystać z pomocy innych osób – powołujemy pełnomocnika. Przepisy prawa szczegółowo regulują, kto takim pełnomocnikiem może być. O ile na przykład na gruncie postępowania cywilnego katalog osób uprawnionych do występowania w charakterze pełnomocnika jest dość ograniczony, o tyle regulacja Kodeksu postępowania administracyjnego jest w tym zakresie bardzo liberalna.
Zgodnie z regulacją art. 33 § 1 k.p.a. pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Z kolei na podstawie art. 30 § 1 k.p.a. zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Sięgnąć należy więc do przepisów Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 11 k.c. pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności. Pojęcie pełnoletności definiuje art. 10 k.c.:
§ 1. Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście.
§ 2. Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa.
Wreszcie, zgodnie z regulacją art. 12 k.c. nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Jest jeszcze pojęcie ograniczonej zdolności do czynności prawnych – mają ją małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.
Prawnicy nie są zgodni co do tego, kiedy pełnomocnikiem na gruncie postępowania administracyjnego może być osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych. Z pewnością może nim być natomiast zawsze ten, kto posiada pełną zdolność.
Jeżeli więc dana osoba jest pełnoletnia (a więc ukończyła 18 lat, czy też uzyskała pełnoletność poprzez zawarcie małżeństwa) oraz nie została ubezwłasnowolniona, możesz udzielić jej pełnomocnictwa. Nie musi więc być to adwokat, ani radca prawny.
Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone do protokołu (jeżeli udzielasz pełnomocnictwa w formie
dokumentu elektronicznego, powinno być ono opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym).
Pełnomocnik musi dołączyć do akt sprawy oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa – poświadczyć taki odpis może m.in. notariusz.
Podsumowując należy uznać, że krąg osób, które mogą zostać ustanowione pełnomocnikiem w postępowaniu administracyjnym, jest bardzo szeroki. Należy jednak dopilnować, aby pełnomocnictwo zostało udzielone we właściwej formie, a także by dołączyć do akt jego oryginał, lub urzędowo poświadczony odpis.