W księgach wieczystych, które są oficjalnym rejestrem nieruchomości, czasami można spotkać wpisy hipotek, które zostały ustanowione wiele lat temu na rzecz banków lub innych instytucji finansowych, które obecnie już nie istnieją. Te historyczne hipoteki nie wygasają automatycznie z upływem czasu, co może stanowić problem dla osób zainteresowanych zakupem takiej nieruchomości. Obecność takiego zapisu w księdze wieczystej może bowiem wywoływać wątpliwości co do czystości prawnej nieruchomości i odstraszać potencjalnych nabywców. Zgodnie z prawem, aby usunąć hipotekę z księgi wieczystej, konieczne jest uzyskanie zgody wierzyciela hipotecznego. Problem pojawia się, gdy dany wierzyciel już nie istnieje, a także nie ma żadnych jego prawnych następców.
Bank Gospodarstwa Krajowego.
W niektórych z takich przypadków właściciel nieruchomości powinien zwrócić się o pomoc do Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), który na mocy art. 5 ustawy z 14 marca 2003 roku o Banku Gospodarstwa Krajowego, posiada uprawnienia do wydawania oświadczeń z mocą dokumentu urzędowego. Takie oświadczenia pozwalają na wykreślenie wpisów w księgach wieczystych, które zostały dokonane na rzecz instytucji kredytowych, zlikwidowanych na podstawie różnych dekretów z lat 40. i 50. XX wieku, oraz Skarbu Państwa w związku z różnymi formami nabycia ziemi i kredytów udzielonych w okresie powojennym.
Sposób postępowania.
Proces uzyskania takiego oświadczenia od BGK i wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej jest wieloetapowy. W pierwszej kolejności właściciel nieruchomości musi złożyć wniosek do BGK, dołączając do niego szereg dokumentów, takich jak kopie odpisu z księgi wieczystej, dokumenty potwierdzające przejście własności nieruchomości, pełnomocnictwa (w przypadku działania przez pełnomocnika) oraz dowody potwierdzające spłatę hipoteki.
Następnie BGK rejestruje wniosek i sprawdza, czy jest właściwym organem do jego rozpatrzenia. Jeśli tak, weryfikuje złożone dokumenty i informuje wnioskodawcę o konieczności zapłaty odpowiedniej kwoty, obejmującej zarówno spłatę hipoteki, jak i opłatę za rozpatrzenie wniosku.
Po wpłaceniu wymaganej kwoty przez wnioskodawcę, BGK wydaje zezwolenie na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.
Ostatnim krokiem jest złożenie wniosku o wykreślenie hipoteki w sądzie wieczystoksięgowym, dołączając do niego wymagane dokumenty, w tym oświadczenie BGK.
Należy jednak pamiętać, że BGK nie jest właściwym organem we wszystkich przypadkach, szczególnie gdy chodzi o hipoteki ustanowione przez osoby fizyczne lub w innych sytuacjach, które nie mieszczą się w ramach ustawy z dnia 14 marca 2003 roku.