Zniesławienie i zniewaga - podobieństwa i różnice

Zniesławienie a zniewaga

Zniesławienie i zniewaga 

Odpowiedzialność za zniesławienie i zniewagę może mieć zarówno charakter cywilny, jak i prawnokarny. Na gruncie prawa karnego przestępstwa zniesławienia i zniewagi uregulowane zostały odrębnie w art. 212 k.k. oraz 216 k.k. Łączy je dobro prawne, jakim jest w tych przypadkach dobre imię oraz cześć, stanowiące istotny element dóbr osobistych człowieka. 

Dobra osobiste w postaci dobrego imienia i czci są także chronione na gruncie prawa cywilnego. W ramach powództwa cywilnego można dochodzić roszczeń o różnym charakterze tj. przyznania zadośćuczynienia za powstałą krzywdę, obowiązku zamieszania przeprosin o określonej treści i formie, odszkodowania, jak również zabezpieczenia powództwa na czas trwania procesu.

Zniesławienie (pomówienie) – art. 212 k.k.

Zniesławienieto inaczej pomówienie. Pod tym pojęciem rozumieć należy takie zachowania jak: bezpodstawne zarzucenie komuś określonego zachowania o pejoratywnym charakterze; przypisanie nieprawdziwej cechy, poglądu lub czynu czy też fałszywe oskarżenie o popełnienie przestępstwa. Istotnym elementem zniesławienia jest to, aby zachowanie sprawcy godziło w dobre imię pokrzywdzonego i powodowało utratę zaufania do niego lub poniżenie w opinii publicznej, a dyfamujące informacje zostały zakomunikowane osobie trzeciej lub większej liczbie osób również za pośrednictwem środków masowego komunikowania.

Pokrzywdzonymi przez zniesławienie mogą być: osoba fizyczna, grupa osób, instytucja, osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. Osoba pomawiana nie musi być wymieniona z imienia i nazwiska. Wystarczające jest natomiast takie podanie jej cech, że dla nikogo nie będzie problemem rozszyfrowanie o kogo konkretnie chodzi. 

Zniewaga – art. 216 k.k.

Istotą przestępstwa zniewagi jest okazanie pogardy i uwłaczanie czci drugiego człowieka przy naruszeniu przyjętych standardów społecznych i kulturowych. Przedmiotem ochrony w przestępstwie zniewagi jest godność, rozumiana jako przeświadczenie danej osoby o własnej wartości. Oznacza to, że istotą tego rodzaju przestępstwa jest naruszenie dobrego imienia osoby pokrzywdzonej. Znieważyć można najczęściej przy użyciu obelżywych i ośmieszających słów w trzech sytuacjach: w obecności pokrzywdzonego, pod jego nieobecność ale publicznie oraz pod jego nieobecność, ale z zamiarem, aby zniewaga dotarła do pokrzywdzonego. 

Przestępstwo znieważenia ma charakter formalny. Nie jest zatem konieczne wystąpienie żadnego skutku, aby można było mówić o odpowiedzialności karnej.

Tryb ściągania zniesławienia i zniewagi

Zarówno przestępstwo zniesławienia, jak i zniewagi, ścigane są z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że pokrzywdzony musi sam wnieść akt oskarżenia przeciwko sprawcy, a złożenie samego zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa na Policji lub w Prokuraturze  będzie niewystarczające.